Τι είναι η παραμόρφωση (σκολίωση) ενηλίκων;
Παραμόρφωση ενηλίκων ονομάζεται κάθε παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης σε μετωπιαίο ή/και οβελιαίο επίπεδο. Σκολίωση ονομάζουμε κάθε κλίση (κύρτωση) της σπονδυλικής στήλης προς τα πλάγια. Η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης έχει ως κύρια χαρακτηριστικά της την πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης και την στροφή των σπονδύλων. Παραμόρφωση ενηλίκων (με την μορφή της σκολίωσης) ορίζεται η πλάγια κλίση της σπονδυλικής στήλης πάνω από 10ο στο μετωπιαίο επίπεδο ενώ η παραμόρφωση ενηλίκων επίσης ορίζεται η ανισορροπία του κορμού στο οβελιαίο επίπεδο πάνω από 5 εκατοστά .
Ποια είναι η φυσιολογική Σπονδυλική Στήλη;
Σε κάθε άνθρωπο η ΣΣ έχεις τις φυσιολογικές της κλίσεις/καμπύλες. Η αυχενική και η οσφυϊκή περιοχή παρουσιάζουν λόρδωση (κλίση προς τα πίσω) ενώ στην θωρακική μοίρα παρουσιάζεται κύφωση (κλίση προς τα εμπρός). Η φυσιολογική κύφωση ορίζεται περίπου μεταξύ 20-40 μοιρών ενώ αντίστοιχα ή λίγο μεγαλύτερη είναι η λόρδωση της οσφυϊκής μοίρας.
Πόσο συχνή είναι η παραμόρφωση ενηλίκων;
Η επίπτωση (συχνότητα εμφάνισης) της παραμόρφωσης ενηλίκων είναι αρκετά μεγάλη. Η μέση ηλικία εμφάνισης ή κλινικής διάγνωσης είναι τα 60 έτη. Οι άνδρες και οι γυναίκες παρουσιάζουν παρόμοια ποσοστά εμφάνισης αυτής της παθολογίας της σπονδυλικής στήλης. Η ιδιοπαθής μορφή της σκολίωσης αυτής εμφανίζεται κυρίως στην θωρακική μοίρα ενώ η εκφυλιστική μορφή παρουσιάζεται στην οσφυϊκή μοίρα.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την δημιουργία καθώς την επιδείνωση αυτής της παραμόρφωσης και της απώλειας της ισορροπίας του κορμού όπως η ασύμμετρη εκφύλιση του μεσοσπονδύλιου δίσκου και των σπονδυλικών αρθρώσεων, η οστεοπόρωση, η προϋπάρχουσα σκολίωση εάν αυτή υπάρχει, προηγούμενα χειρουργεία στην σπονδυλική στήλη και η φυσιολογική εκφυλιστική νόσος της σπονδυλικής στήλης.
Η πρόγνωση αυτής της πάθησης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: από την κατάσταση της παραμόρφωσης αυτής την στιγμή της διάγνωσης και την υπάρχουσα ανισορροπία του κορμού, από το είδος της καμπύλης (πχ θωρακική, οσφυική θωρακο-οσφυική ή διπλή παραμόρφωση) και από το μέγεθος της καμπύλης. Συνήθως οι καμπύλες που είναι κάτω από 30ο σπανίως μεγαλώνουν ενώ οι καμπύλες που είναι πάνω από 50ο συνήθως μεγαλώνουν κατά την πρόοδο της ενήλικης ζωής. Υπάρχουν καμπύλες που μεγαλώνουν πχ 1-2ο ανά έτος. Άρα γίνεται εύκολα αντιληπτό πως μία ήπια ή μέτρια καμπύλη σε μία νεαρά ηλικία μπορεί να εξελιχθεί σε μία σοβαρή παραμόρφωση με την πάροδο του χρόνου
Ποιους τύπους σκολίωσης έχουμε στους ενήλικες;
Οι δύο βασικοί τύποι σκολίωσης ενηλίκων είναι δύο. Ο πρώτος τύπος είναι ο ιδιοπαθής και αναφέρεται σε πλημμελώς θεραπευθείσα ιδιοπαθή σκολίωση ή σε ιδιοπαθή σκολίωση που δεν έλαβε καμία θεραπεία. Ο δεύτερος τύπος αφορά εκφυλιστική ή αλλιώς όπως αναφέρεται de novo σκολίωση και περιλαμβάνει διάφορες υποκατηγορίες όπως η αμιγώς εκφυλιστική, η ιατρογενής, η παραλυτική και η μετατραυματική.
Ποια είναι η κλινική εικόνα της συμπτωματικής παραμόρφωσης ενηλίκων;
Σε ένα ποσοστό 40-90% η παραμόρφωση ενηλίκων παρουσιάζεται με σημαντικού βαθμού χαμηλή οσφυαλγία η οποία οφείλεται στην γενικότερη εκφύλιση (σπονδύλωση) της ΣΣ, στην μικροαστάθεια της περιοχής και σε δισκογενή αίτια (πόνο που προέρχεται από τον μεσοσπονδύλιο δίσκο). Συνήθως αυτή η οσφυαλγία είναι εντονότερη και συχνά υποτροπιάζουσα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Ένα άλλο σύμπτωμα που παρουσιάζεται σε αυτή την ομάδα ασθενών είναι η νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα δηλ η προοδευτικά μειούμενη ικανότητα και απόσταση αυτόνομης βάδισης λόγω αλγεινών ενοχλημάτων από τα κάτω άκρα. Ταυτόχρονα μπορεί να παρουσιάζονται ενοχλήματα τύπου ισχιαλγίας συνοδευόμενα ή μη από μυϊκή αδυναμία σε κάποιο από τα κάτω άκρα.
Τι εξετάσεις χρειάζεται να κάνω;
Ο ιατρός είναι δυνατό να σας ζητήσει ακτινογραφίες της πάσχουσας περιοχής καθώς και ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης για την πλήρη εκτίμηση της παραμόρφωσης. Επίσης είναι δυνατό να ζητηθεί εξέταση με αξονική τομογραφία (ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αναθεωρήσεων και επανεπεμβάσεων) για την εκτίμηση των οστικών δομών και μαγνητική τομογραφία για την μελέτη του νευρικού ιστού. Ο απεικονιστικός έλεγχος σωστό είναι να ολοκληρώνεται με μέτρηση οστικής πυκνότητας για την εκτίμηση της οστεοπόρωσης και οστικής αντοχής.
Ποια είναι η θεραπεία της παραμόρφωσης ενηλίκων;
Στα αρχικά στάδια και στις περισσότερες περιπτώσεις των ασθενών η θεραπεία είναι συντηρητική, η οποία συνοψίζεται στα εξής (ανάλογα την περίπτωση και την ορθή επιλογή του θεραπευτικού πλάνου) : απλά ή οπιούχα αναλγητικά ή όπου ενδείκνυται μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ειδικό φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα, αγωγή για την οστεοπόρωση όπου αυτή ενδείκνυται, εγχύσεις κορτικοστεροειδών και σε πολύ ελάχιστες περιπτώσεις η χρήση κάπου κηδεμόνα για περιορισμένο χρονικό διάστημα.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της παραμόρφωσης ενηλίκων (σκολίωσης/κυφοσκολίωσης) αποτελεί ένα ιδιαίτερα τεχνικά απαιτητικό χειρουργείο, που θα πρέπει να πραγματοποιείται από εξειδικευμένους χειρουργούς. Ο προεγχειρητικός σχεδιασμός είναι αρκετά αναλυτικός και απαιτεί την τήρηση και εφαρμογή πολλών αρχών ορθοσπονδυλικής χειρουργικής και μετρήσεων έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι επιτυχές και να ανταποκρίνεται τόσο στις προσδοκίες των ασθενών όσο και στις σωστές αρχές που πρέπει να τηρούνται στην χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται τόσο από τον λεπτομερή προεγχειρητικό σχεδιασμό όσο και από την χρήση σωστών διεγχειρητικών τεχνικών (π.χ. οστεοτομιών), προσπελάσεων (οπίσθιας ή/και συνδυασμός πλάγιας ή πρόσθιας) και σύγχρονων εργαλείων.
Λίγα λόγια για τον Ιατρό,
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Χρήστος Π. Ζαφείρης έλαβε το πτυχίο του από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Μετά τη λήψη της ειδικότητας της Ορθοπαιδικής Χειρουργικής στο Νοσοκομείο ΚΑΤ, ο ιατρός εξειδικεύτηκε στη Χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης στον Καναδά.
Πιο συγκεκριμένα, εργάστηκε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο FoothillsMedicalCentre της Alberta, το οποίο αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα Σπονδυλικής Στήλης (συνδυασμένης Ορθοπαιδικής και Νευροχειρουργικής) του Καναδά και από τα μεγαλύτερα της Βόρειας Αμερικής (AOSpineNorthAmerica).